در شرایطی که که تبیین مرزهای تاریخی حسینیه نصرت مشهد دربین اهل سنت و جماعت با دستههای دیگر موردنظر باشد، نکات بسیاری بایستی گزینه توجه قرار گیرد، اما مرزبندی در بین اهل سنت و جماعت و گروههای دیگر در عصر حاضر، عملاً بر مبنای بینش مذهب ها نسبت به خلفای نخستین صورت میپذیرد. به این توضیح که اهل سنت و جماعت، با وجود گوناگونی طیفهای آن، بر مشروعیت خلافت ۴ خلیفۀ نخستین اتفاق لحاظ دارند، در حالی که شیعهها -به طور خاص امامیه و اسماعیلیه- حضرت علی(ع) را جانشین بلافصل نبی(ص) میشمارند و اباضیه نسبت به خلافت عثمان و حضرت علی(ع)، انتقاداتی را وارد میدانند. شعبه زیدیه از شیعه با وجود اینکه بیش از دیگر مجموعههای شیعه به اهل سنت و جماعت نزدیک گشتهاند، ولی هنوز برخی نگرشهای مبنایی او در امر امامت، این فرقه را نیز از اهل سنت و جماعت متمایز نگاه داشته هست.[۱۰]
مذهبها فقهی اهل سنت
نوشتار مهم: مذاهب چهارگانه اهلسنت
از میان مذاهب گوناگون آدرس حسینیه نصرت مشهد اهل سنت، چهار مذهب حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی در زمان تاریخ بیش از همه عنایت یافته و فعلا نیز اکثریت قریب به حادثه اهل سنت و جماعت درپی همین مذهبها چهارگانهاند. به عنوان مذاهب دیگر دینی میان اهل سنت و جماعت می بایست از مذهب اوزاعی، مذهب سفیان ثوری، مذهب ابوثور و مذهب ظاهری خیال کرد که جز اثر ها بسیار محدود از مذهب اخیر، تمامی به تاریخ امانت شدهاند. مذهب ظاهری امروزه به عنوان مذهبی از مذهبها هشتگانهٔ مسلمین، آیتم توجهی محدود قرار گرفته هست. افزون بر آنچه خیال و خاطر شد، باید حرکتهایی اصلاحگرا در فقه اهل سنت و جماعت را موردتوجه قرار داد که پیرو استنباط بدون واسطه احکام دینی از ادله و نصوص فقاهتی است و تاسی مذهبی خاص از مذهبه ا اربعه را کنار نهاده میباشد.[۱۱]
حنفی
بزرگترین مذهب اسلامی است. امام این مذهب ابو حنیفه نعمان بن ثابت هست. ابوحنیفه، مذهب شرعی خود را بر منابع قرآن، سنت نبوی، پیمان صحابی، قیاس، استحسان، اجماع و عرف بنا نهاد. بعضا علت تمسک به قیاس در فقه ابوحنیفه را کمبود حدیث معتبر نزد وی دانستهاند.[۱۲] آنچه در مساله قیاس موجب تمایز ابوحنیفه از دیگران بود، میزان کاربرد و به ویژه چگونگی برخورد در موارد تعارض قیاس با دلیل ضعیف نقلی همچون خبر واحد و برخی ظواهر بود. همین نکته، سبب میشد تا برخی معاصران حدیثگرای ابوحنیفه همچون مالک که خود قیاس را در فقه به کار میبستند، بر قیاس او انواع گیرند.[۱۳]
مالکی
به پیروان صاحب و مالک بن انس، مالکی گفته می گردد. صاحب و مالک کتابی در حدیث با نام «الموطأ» دارااست. او در «اجتهاد» خود اتکا بر قرآن کریم و حدیث میکرد و درصورتی که حدیثی پیدا نمی کرد به «قیاس» رجوع مینمود. مذهب مالکی در مدینه نشأت یافت و در حجاز منتشر گشت آنگاه اهل مغرب و اندلس آن را پذیرفتند و در حال حاضر این مذهب در مراکش و الجزایر و تونس و لیبی و مصر و سودان و بحرین و کویت رواج دارد و پیروان آن قریب پنجاه میلیون مسلمانند.[۱۴]اصول مذهب فقاهتی رزرو حسینیه نصرت مشهد مالکی عبارتند از قرآن، سنت نبوی، عمل اهل مدینه، قسم صحابی (در صورت فقدان حدیث نبوی)، مصالح مرسله، قیاس، سد ذرایع، اجماع، عرف و عادت، استحسان و استصحاب.[۱۵]
شافعی
محمد بن ادریس شافعی بنیانگذار این مکتب است. شافعی مابین سال های۱۴۶ تا ۱۵۰ قمری در غزه متولد شد ودر سال ۲۰۴ وفات یافت. او از صاحب بن انس و محمد بن حسن شیبانی شاگرد ابوحنیفه استفاده نمود. اصول مذهب شافعی بر قرآن و سنت نبوی، اجماع و قیاس استوار هست.[۱۶] وی با باطن کردن مذهب حنفی با مالکی روشی نوین را بنا نهاد که از حدیث در آن منفعت میجست. شافعی در قول خلافت امین عباسی، در عراق کتاب قدیم خود به نام «حجت» را تألیف کرد. یک سری سال سپس در مصر، آراء جدید خود را که «قول نو» از آن خاطر می گردد، منتشر کرد. آرائش در کتاب الامّ گرد آمده هست. پس از غلبه صلاح الدین ایوبی بر مصر فقه شافعی در آنجا رونق شماره تلفن حسینیه نصرت مشهد گرفت.[۱۷]
در شرایطی که که تبیین مرزهای تاریخی حسینیه نصرت مشهد دربین اهل سنت و جماعت با دستههای دیگر موردنظر باشد، نکات بسیاری بایستی گزینه توجه قرار گیرد، اما مرزبندی در بین اهل سنت و جماعت و گروههای دیگر در عصر حاضر، عملاً بر مبنای بینش مذهب ها نسبت به خلفای نخستین صورت میپذیرد. به این توضیح که اهل سنت و جماعت، با وجود گوناگونی طیفهای آن، بر مشروعیت خلافت ۴ خلیفۀ نخستین اتفاق لحاظ دارند، در حالی که شیعهها -به طور خاص امامیه و اسماعیلیه- حضرت علی(ع) را جانشین بلافصل نبی(ص) میشمارند و اباضیه نسبت به خلافت عثمان و حضرت علی(ع)، انتقاداتی را وارد میدانند. شعبه زیدیه از شیعه با وجود اینکه بیش از دیگر مجموعههای شیعه به اهل سنت و جماعت نزدیک گشتهاند، ولی هنوز برخی نگرشهای مبنایی او در امر امامت، این فرقه را نیز از اهل سنت و جماعت متمایز نگاه داشته هست.[۱۰]
مذهبها فقهی اهل سنت
نوشتار مهم: مذاهب چهارگانه اهلسنت
از میان مذاهب گوناگون آدرس حسینیه نصرت مشهد اهل سنت، چهار مذهب حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی در زمان تاریخ بیش از همه عنایت یافته و فعلا نیز اکثریت قریب به حادثه اهل سنت و جماعت درپی همین مذهبها چهارگانهاند. به عنوان مذاهب دیگر دینی میان اهل سنت و جماعت می بایست از مذهب اوزاعی، مذهب سفیان ثوری، مذهب ابوثور و مذهب ظاهری خیال کرد که جز اثر ها بسیار محدود از مذهب اخیر، تمامی به تاریخ امانت شدهاند. مذهب ظاهری امروزه به عنوان مذهبی از مذهبها هشتگانهٔ مسلمین، آیتم توجهی محدود قرار گرفته هست. افزون بر آنچه خیال و خاطر شد، باید حرکتهایی اصلاحگرا در فقه اهل سنت و جماعت را موردتوجه قرار داد که پیرو استنباط بدون واسطه احکام دینی از ادله و نصوص فقاهتی است و تاسی مذهبی خاص از مذهبه ا اربعه را کنار نهاده میباشد.[۱۱]
حنفی
بزرگترین مذهب اسلامی است. امام این مذهب ابو حنیفه نعمان بن ثابت هست. ابوحنیفه، مذهب شرعی خود را بر منابع قرآن، سنت نبوی، پیمان صحابی، قیاس، استحسان، اجماع و عرف بنا نهاد. بعضا علت تمسک به قیاس در فقه ابوحنیفه را کمبود حدیث معتبر نزد وی دانستهاند.[۱۲] آنچه در مساله قیاس موجب تمایز ابوحنیفه از دیگران بود، میزان کاربرد و به ویژه چگونگی برخورد در موارد تعارض قیاس با دلیل ضعیف نقلی همچون خبر واحد و برخی ظواهر بود. همین نکته، سبب میشد تا برخی معاصران حدیثگرای ابوحنیفه همچون مالک که خود قیاس را در فقه به کار میبستند، بر قیاس او انواع گیرند.[۱۳]
مالکی
به پیروان صاحب و مالک بن انس، مالکی گفته می گردد. صاحب و مالک کتابی در حدیث با نام «الموطأ» دارااست. او در «اجتهاد» خود اتکا بر قرآن کریم و حدیث میکرد و درصورتی که حدیثی پیدا نمی کرد به «قیاس» رجوع مینمود. مذهب مالکی در مدینه نشأت یافت و در حجاز منتشر گشت آنگاه اهل مغرب و اندلس آن را پذیرفتند و در حال حاضر این مذهب در مراکش و الجزایر و تونس و لیبی و مصر و سودان و بحرین و کویت رواج دارد و پیروان آن قریب پنجاه میلیون مسلمانند.[۱۴]اصول مذهب فقاهتی رزرو حسینیه نصرت مشهد مالکی عبارتند از قرآن، سنت نبوی، عمل اهل مدینه، قسم صحابی (در صورت فقدان حدیث نبوی)، مصالح مرسله، قیاس، سد ذرایع، اجماع، عرف و عادت، استحسان و استصحاب.[۱۵]
شافعی
محمد بن ادریس شافعی بنیانگذار این مکتب است. شافعی مابین سال های۱۴۶ تا ۱۵۰ قمری در غزه متولد شد ودر سال ۲۰۴ وفات یافت. او از صاحب بن انس و محمد بن حسن شیبانی شاگرد ابوحنیفه استفاده نمود. اصول مذهب شافعی بر قرآن و سنت نبوی، اجماع و قیاس استوار هست.[۱۶] وی با باطن کردن مذهب حنفی با مالکی روشی نوین را بنا نهاد که از حدیث در آن منفعت میجست. شافعی در قول خلافت امین عباسی، در عراق کتاب قدیم خود به نام «حجت» را تألیف کرد. یک سری سال سپس در مصر، آراء جدید خود را که «قول نو» از آن خاطر می گردد، منتشر کرد. آرائش در کتاب الامّ گرد آمده هست. پس از غلبه صلاح الدین ایوبی بر مصر فقه شافعی در آنجا رونق شماره تلفن حسینیه نصرت مشهد گرفت.[۱۷]